Stres jest niewątpliwie zjawiskiem, które towarzyszy większości z nas – czasem pojawia się na krótki okres wywołany konkretnym zdarzeniem, zdarza się jednak, że staje się on dominującą częścią codziennego funkcjonowania. Uświadomienie sobie, jakie konsekwencje zdrowotne może pociągać za sobą długotrwały stres, jest podstawową wiedzą, która powinna nas nakłonić do podjęcia niezbędnych działań umożliwiających zredukowanie jego poziomu. Na co może wpływać stres?
Czym właściwie jest stres?
Pojęcie stresu można definiować wielorako – z pewnością jednak najbliższe jest ujęcie psychologiczne, które opisuje to zjawisko w trzech aspektach:
- jako sytuację, bodziec o pewnych właściwościach;
- jako reakcję;
- jako relację człowieka z otoczeniem[1].
Najogólniej mówiąc, stres jest reakcją organizmu na zetknięcie się z jakimś bodźcem lub wydarzeniem. To, czy jakaś sytuacja zostanie uznana ze stresującą, zależy od indywidualnych, w pełni subiektywnych czynników[2], choć warto zaznaczyć, że nie zawsze jej wpływ musi być negatywny. Krótkotrwały stres może przykładowo działać motywująco i pobudzająco, zwiększając tym samym efektywność chociażby w pracy zawodowej. Komplikacje mogą jednak pojawić się wtedy, gdy stresu doświadczamy bardzo często i na dodatek nie zawsze jest on spowodowany konkretnym zdarzeniem, a przyjmuje raczej charakter długotrwałego procesu oddziałującego na zdrowie psychiczne oraz fizyczne.
Problemy zdrowotne wynikające z długotrwałego stresu
Przewlekły stres może skutkować szeregiem negatywnych zmian w naszym organizmie – wpływa on na niemal wszystkie układy narządów u człowieka, w tym oddechowy, pokarmowy czy mięśniowy. Dlatego też możemy mieć do czynienia z takimi zjawiskami jak:
- zaburzenia pokarmowe, w tym obniżenie apetytu;
- problemy z układem moczowym;
- napięcie mięśni;
- podwyższony cholesterol;
- zmiany skórne – cera staje się blada lub zaczerwieniona;
- wzmożona praca gruczołów potowych.
Dodatkowo długotrwały stres przyczynia się do problemów natury psychologicznej. Możemy przez to stale odczuwać lęk i niepokój, jesteśmy bardziej narażeni na depresję, ponadto mogą się pojawić trudności z pamięcią i koncentracją, a nawet zaburzenia snu. Funkcjonowanie w towarzystwie stresu jest częstym źródłem frustracji, poczucia winy, rozdrażnienia czy też wahań nastroju.
Podwyższony cholesterol a stres
Z przeprowadzonych badań wynika, że u osób szczególnie narażonych na stres – czyli m.in. takich, którzy należą do określonej grupy zawodowej, np. policjanci – odnotowano podwyższony cholesterol, co prowadzi do konieczności sprawdzenia zależności między tymi zjawiskami. Zdaniem naukowców organizm poddany długotrwałemu stresowi wytwarza znacznie więcej glukozy oraz kwasów tłuszczowych, skutkiem czego wątroba musi produkować więcej cholesterolu LDL.
Powodem może być także fakt, że stres wywołuje stany zapalne, a także osłabia naturalne zdolności do redukowania poziomu „złego” cholesterolu. Trzeba też zaznaczyć, że pozostawanie pod wpływem sytuacji stresowych może powodować rezygnację ze zdrowych nawyków żywieniowych na rzecz produktów obciążających serce oraz układ krążenia, co również przekłada się na problemy z cholesterolem.
[1] A. Potocka, Stres – natura zjawiska, [w:] M. Waszkowska, A. Potocka, P. Wojtaszczyk, Miejsce pracy na miarę oczekiwań, Łódź 2010.
[2] K. Dawidziuk, Y. Lishchynskyy, M. Wojciechowska, Z. Kopański, S. Marczewska, W. Uracz, Stres jako źródło wypalenia zawodowego, „Journal of Public Healt, Nursing and Medical Rescue” 2011, nr 4.
Bibliografia
- Dawidziuk K., Lishchynskyy Y., Wojciechowska M., Kopański Z., Marczewska S., Uracz W., Stres jako źródło wypalenia zawodowego, „Journal of Public Healt, Nursing and Medical Rescue” 2011, nr 4.
- Heitzman J., Stres – zjawisko fizjologiczne czy patologiczne?, „Postępy Psychiatrii i Neurologii ”2002, nr 3.
- Potocka A., Stres – natura zjawiska, [w:] M. Waszkowska, A. Potocka, P. Wojtaszczyk, Miejsce pracy na miarę oczekiwań, Łódź 2010.
- Steptoe A., Brydon L., Associations between acute lipid stress responses and fasting lipid levels 3 years later, „Health Psychology” 2005, t. 24, nr 6.